สีสันผ้าจากธรรมชาติ: การทอผ้า

การทอผ้า

อุปกรณ์ในการทอผ้า

                        -  หูก                         -  ฟืม ( เครื่องมือใช้ในการทอ )
                        -  กง ( ใช้ในการกวักด้าย )
                        -  หลักตีนกง ( ไม้ที่ใช้ยึดทั้งสองข้างในการกวักด้าย )
                        -  หลา                        -  กระสวย                        -  กี
                                -  เขายาว ( ไม้เก็บลายขิด
                       -  หลอดใส่ด้าย
                               -  ไม้ค้ำพื้น ( ไม้พับผ้าที่ทอเสร็จแล้ว )

ขั้นตอนในการทอผ้า

1. การฉลุกระดาษลายมัดหมี่

หลังจากเลือกลายที่จะนำมาเป็นแบบในการมัดหมี่ได้แล้ว ให้ตั้งค่าหน้า กระดาษเท่าผ้าที่จะทอจริง แล้วปรับขนาดลายให้เต็มหน้ากระดาษ จากนั้นก็สั่งพิมพ์ ออกมาเป็นลายบนกระดาษ สมมติว่าลายข้างล่างนี้เป็นลายที่พิมพ์ออกมาเเล้ว ให้นำ กระดาษมาเจาะตัดส่วนที่เป็นลายออก ก็จะได้ลายที่สามารถนำไปเป็นแบบในการมัด หมี่ได้เลย

2. วิธีการลอกลายมัดหมี่
นำลายที่ฉลุออกแล้ว วางซ้อนทับหัวหมี่ที่เตรียมไว้ เลือกตำแหน่งที่พอดีและ สวยงามแล้วใช้ดินสอเขียนจุดซ้าย – ขวา ที่ลำหมี่ตามรอยฉลุให้เป็นข้อ ๆ ไว้เพื่อที่จะ มัดตาม

(ดังรูป)

3. วิธีการมัดหมี่ หลังจากลอกลายตามรอยฉลุแล้ว ใช้เชือกฟางมามัดให้แน่นเพื่อป้องกันสีซึม เข้าในข้อหมี่ หลังจากมัดเสร็จก็จะได้ลายที่พิมพ์มาจากคอมพิวเตอร์ทันที

4. การมัดโอบหมี่

การมัดโอบคือ การมัดหมี่ครั้งที่สองเพื่อเก็บสีลายจากการมัดครั้งที่หนึ่งไว้ หลังจากการมัดโอบเสร็จแล้วนำหัวหมี่มาย้อมเป็นครั้งที่ 2 เพื่อจะให้หมี่เป็นลายอีก สีหนึ่งขั้นตอนการย้อมโอบ จะทำอยู่หลายครั้งเมื่อต้องการลวดลายหลากหลายสี ขึ้น อยู่กับลายที่จะนำมามัดหรือสีสันที่ต้องการ
5. การย้อมสี

ขั้นตอนการย้อมสี

1. การย้อมสีธรรมชาติ

1.1 การย้อมเครือหูกให้ต้มน้ำสีที่สกัดจากธรรมชาติประมาณ 5 ลิตรตามต้องการและนำเครือไหมลง ย้อมในหม้อ ส่วนการย้อมปอยเพื่อกรอเป็นหลอดไว้ทอผ้า ถ้าจะให้เกิดสีมีเงาสวยงามควรเลือกคนละ สีจากเครือหูก

1.2 ค่อย ๆ เร่งความร้อนขึ้นจนเดือด หมั่นพลิกไหมกลับไปกลับมาเพื่อป้องกันสีด่าง

1.3 ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง นำออกผึ่งลมให้แห้งแล้งน้ำให้สะอาด

2. การย้อมสีเคมีสำเร็

- การย้อมผ้าพื้นโดยใช้สีเคมีสำเร็จ สามารถทำได้เช่นเดียวกันกับวิธีการย้อมสีจากธรรมชาติ แต่ควรลด เวลาในการย้อมลงเหลือ 40 – 50 นาทีเท่านั้น
6. ขั้นตอนการปั่นหลอด หรือกรอหมี่

1.แก้หมี่ที่มัดเป็นเปราะ ๆ ออกก่อน ( การแก้หมี่ คือการแก้เชือกฟางที่มัดให้เป็นลวดลายต่าง ๆ ออกให้หมด )

2. นำปอยหมี่ที่แก้เสร็จ ขึงใส่กง แล้วดึงเงื่อนไหมมาผูกติดกับหลอดที่อยู่เข็มไน ใช้มือปั่นหลา หรือไนโดยการหมุนเวียนซ้ายไปตลอด

3. เมื่อครบขีนของลายทันที แล้วปลดออกจากหลาหรือไนเก็บไว้เพื่อทอต่อไป

อุปกรณ์การปั่นหลอด

7.ขั้นตอนการสืบหูก

1. นำเครือไหมที่ย้อมสีเสร็จแล้ว มากางเพื่อดึงให้เส้นไหมตึงเท่ากันจน

2. นำเครือไหมที่ตึงเท่ากันแล้วมาต่อใส่ฟืม โดยการผูกติดกับกกหูก( กกหูก คือ ปมผ้าไหมเดิมที่ทอติดไว้กับฟืมโดยไม่ตัดออกเพื่อที่จะต่อเครือหูกไว้ทอครั้งต่อไป )